Chu Vĩnh Khang nhấn mạnh mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên gay gắt ở nhiều địa phương với quy mô ngày càng lớn và với số lượng người tham gia ngày càng đông. Nguyên nhân xuất phát từ phía quần chúng nhân dân, nhưng chủ yếu vẫn từ phía cán bộ lãnh đạo như tố chất chính trị kém, tham nhũng tràn lan, ức hiếp quân chúng… Chu Vĩnh Khang cho rằng từ góc độ nào đó, tình trạng phân hóa lợi ích giữa các tầng lớp giai cấp trong xã hội ngày càng trở nên gay gắt, tác động mạnh mẽ đến lợi ích kinh tế của từng gia đình, từng thành viên trong xã hội.
Mặc dù những số liệu mà Bộ trưởng Chu Vĩnh Khang đưa ra được cho là không sát với thực tế, nhưng nó cũng cho thấy một thực trạng đáng báo động ở nhiều địa phương.
Trước
đây dân chúng Trung Quốc phải chịu nhiều tầng áp bức là đế quốc, phong
kiến và quan liêu, dân chúng bị đói nghèo và sống trong cảnh lầm than.
Tuy nhiên, tại đất nước Trung Hoa ngày nay, đặc biệt sau hơn 20 năm tiến
hành cải cách mở cửa, nhiều người dân vẫn phải chịu “ba nỗi khổ” là
“không thể học hành, không thể chữa bệnh, không thể mua nhà”.
Giới lãnh đạo Trung Quốc trước đây chủ trương tiến hành cải cách
chính trị theo phương châm “tiến từ từ”, nhưng thực chất của quan điểm
này là nhằm trì hoãn cải cách. Thời gian gần đây, trên các phương tiện
thông tin đại chúng, đáng chú ý là tờ “Thời báo Kinh tế Trung Quốc”, đã
có nhiều bài viết chỉ trích quan điểm này, cho rằng chính quan điểm này
đã tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế của Trung
Quốc, được thể hiện ở những mặt sau:
Thị trường ở trong trạng thái vô tổ chức, dẫn đến hiệu quả thấp trong việc phân phối tài nguyên.
Không
thể giải quyết được vấn đề công ăn việc làm cho người dân. Việc quản lý
thị trường trong thời gian qua trên thực tế chỉ là tàn dư của nền kinh
tế kế hoạch. Cải cách không triệt để khiến Trung Quốc phải trả giá đắt.
Công tác xây dựng thể chế nhằm đảm bảo hệ thống phúc lợi cho người dân
đã bị tụt hậu. Trong khi nạn thất nghiệp hiện là một hiện tượng bình
thường trong quá trình vận hành nền kinh tế miễn là có được cơ chế đảm
bảo phúc lợi
xã hội cho người thất nghiệp, thì đây là vấn đề mà Trung Quốc chưa thể
làm được, và điều này làm cho mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên gay
gắt
