Do vấn đề cải cách trong lĩnh vực quan hệ sản xuất của Trung Quốc bị tụt hậu, nên đã tạo ra một thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế của Trung Quốc. Sau hơn 20 năm cải cách, GDP của Trung Quốc đã tăng gấp nhiều lần, sức sản xuất tăng mạnh, tuy nhiên quan hệ sản xuất lại bị tụt hậu, đặc biệt là trong những vấn đề như chức năng quản lý của nhà nước, mối quan hệ giữa chính phủ và xí nghiệp, giữa kế hoạch và thị trường, giữa lũng đoạn thị trường và buông lỏng quản lý. Đây chính là những nguyên nhân làm cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc nhiều lúc không ổn định, thường xuyên bị “quá nóng”.
***
Trong bài phân tích có tựa đề “Mở cửa chính thể và chuyển đổi chính trị của Trung Quốc”, tờ Tín Báo số ra làm ngày 26/7/2005 viết:
Phương
hướng chuyển đổi chính trị của Trung Quốc là gì? Dân chủ hóa có thể là
một phương hướng lớn không thể tránh khỏi. Mặc dù từ khi thực hiện cải
cách mở cửa đến nay, Trung Quốc cũng đã đạt được một số thành tựu về dân
chủ trên một số mặt, tuy nhiên về tổng thể, dân chủ vẫn dừng lại ở mức
“chưa được như mong muốn”. Rất ít người tin rằng quá trình dân chủ hóa ở
cấp độ quốc gia sẽ được thực hiện sớm trong một ngày gần đây. Mặc dù
vậy ở một phương diện nào đó, không thể phủ nhận rằng Trung Quốc đang
phải đối mặt với với áp lực phải thực hiện dân chủ ngày càng lớn với lập
luận hết sức đơn giản là một xã hội ngày càng mở cửa sẽ cần phải có một
chính thể mở cửa.
Nếu
nói rằng việc theo đuổi dân chủ ở Trung Quốc được bắt đầu từ “Phong
trào Ngũ Tú” thì tính đến thời điểm hiện nay quá trình này đã kéo dài
trên một thế kỷ. Trong số rất nhiều nguyên nhân làm cho dân chủ hóa ở
Trung Quốc cho đến nay chưa thể trở thành hiện thực, có một nguyên nhân
rất quan trọng là trong vòng hơn một thế kỷ qua, việc theo đuổi dân chủ ở
nước này vẫn chỉ giới hạn trong số rất ít “nhân vật tinh tú”. Mặc dù
dân chủ là một mục tiêu chính trị mà mọi người theo đuối, nhưng nhìn
chung xã hội Trung Quốc chưa có nhu cầu dân chủ thực sự cấp bách. Trong
bối cảnh xã hội nhìn chung vân còn đóng cửa, yêu câu có được một chính
thể mở cửa là một điều không thể thực hiện một cách đơn giản.
